"Tôi tuyên bố cuộc chiến đã kết thúc", ông Trump phát biểu với các phóng viên trên chuyên cơ Không lực Một đang trên đường từ Washington đến Israel. Khi được hỏi về triển vọng hòa bình khu vực, ông nói thêm: "Tôi nghĩ tình hình sẽ trở lại bình thường". Tổng thống Trump bác bỏ những lo ngại liên quan tới thỏa thuận ngừng bắn và trao trả con tin giữa Israel và Hamas. Ông bày tỏ tin tưởng lệnh ngừng bắn sẽ được duy trì trong bối cảnh các bên tham chiến đều đã mệt mỏi và xung đột Trung Đông đã kéo dài hàng thế kỷ.

Theo kế hoạch, tại Israel, ông Trump dự kiến gặp thân nhân các con tin bị Hamas bắt giữ trong vụ tấn công xuyên biên giới ngày 7-10-2023. Ông Trump dự kiến được đón tiếp như một "người hùng" khi phát biểu trước quốc hội Israel vào cuối ngày 13-10. Tổng thống Israel Isaac Herzog cho biết ông Trump sẽ được trao tặng huân chương dân sự cao quý nhất của Israel trong năm nay. Sau đó, ông sẽ tới Ai Cập để cùng Tổng thống Abdel Fattah El-Sisi đồng chủ trì hội nghị thượng đỉnh quy tụ hơn 20 nhà lãnh đạo thế giới nhằm ủng hộ kế hoạch chấm dứt xung đột Gaza và thúc đẩy hòa bình Trung Đông. Iran là một trong số các nước được mời tham dự hội nghị này, song đã từ chối.

Trong khi đó, trưa 13-10 (theo giờ Việt Nam), chiến dịch trao đổi con tin và tù nhân giữa Phong trào Hồi giáo Hamas và Israel đã chính thức bắt đầu, đánh dấu giai đoạn đầu tiên trong "Kế hoạch hòa bình 20 điểm" do Tổng thống Mỹ Donald Trump đề xuất. 20 con tin còn sống được Hamas trả tự do tại nhiều địa điểm khác nhau tại Gaza và đã được Israel tiếp nhận, trong khi các thi thể con tin thiệt mạng cũng sẽ được đưa về Israel để tiến hành xác định danh tính. Phía Israel cũng thả hơn 1.700 tù nhân Palestine, trong đó có nhiều người bị kết án tù chung thân.

Tại Israel, người dân mang cờ tập trung gần khu quân sự Re'im, sát biên giới Gaza, nơi các con tin được đưa về trước khi chuyển tới các bệnh viện. Hàng trăm người khác cũng tụ tập tại Quảng trường Con tin ở Tel Aviv, hò reo, vẫy cờ Israel và giơ cao ảnh các nạn nhân bị bắt giữ. Ngay sau khi nhóm con tin đầu tiên được chuyển giao từ Hamas sang Ủy ban Chữ thập Đỏ quốc tế, các lực lượng của Israel lập tức tiếp nhận và đưa đến căn cứ Re'im. Tại đây, họ sẽ được đoàn tụ với gia đình và kiểm tra y tế ban đầu. Sau đó, những người này được trực thăng, xe cứu thương đưa tới các cơ sở y tế trọng điểm trong cả nước.

Theo Bộ Y tế Israel, toàn bộ hệ thống y tế đang vận hành theo chế độ khẩn cấp quốc gia. Mỗi con tin sẽ được cách ly trong khu riêng biệt, có phòng cá nhân, khu vực sinh hoạt chung và được đảm bảo quyền tiếp xúc với người thân trong điều kiện an toàn tuyệt đối. Ngay khi đến các bệnh viện, các con tin sẽ trải qua quy trình kiểm tra y tế toàn diện gồm đánh giá tâm lý, xét nghiệm máu, chức năng nội tạng, dinh dưỡng và miễn dịch. Theo các chuyên gia tâm lý, tác động tâm thần từ thời gian bị giam giữ dài hạn trong điều kiện khắc nghiệt là rất sâu sắc. Các nạn nhân sẽ cần một thời gian phục hồi dài, với sự hỗ trợ y tế, tâm lý và xã hội toàn diện.

Bên cạnh việc tiếp nhận người còn sống, trong ngày 13-10, Israel cũng sẽ tiếp nhận một số thi thể con tin thiệt mạng trong thời gian bị giam giữ. Quá trình nhận dạng sẽ dược tiến hành và được thực hiện bằng các kỹ thuật pháp y tiên tiến, kết hợp giữa chẩn đoán hình ảnh, phân tích ADN và hồ sơ nha khoa. Sau khi danh tính được xác nhận, Bộ Các dịch vụ Tôn giáo Israel sẽ phối hợp với gia đình các nạn nhân để tổ chức tang lễ theo nghi thức Do Thái.

Trong một tuyên bố phát đi ngày 13-10, Hamas khẳng định cam kết tuân thủ các điều khoản và thời hạn của thỏa thuận, với điều kiện Israel cũng thực hiện đúng cam kết. Hamas cho rằng Israel buộc phải chấp nhận thỏa thuận ngừng bắn và trao đổi con tin sau khi chiến dịch quân sự thất bại trong việc giải cứu họ bằng vũ lực.

Việc trao đổi con tin và tù nhân khép lại một chương đầy đau thương trong cuộc xung đột, đồng thời mở ra cơ hội tiếp tục đối thoại, tái thiết và khả năng định hình lại trật tự an ninh - chính trị tại Dải Gaza và toàn khu vực. Triển vọng đạt được hòa bình bền vững hiện phụ thuộc vào các cam kết toàn cầu, dự kiến được thảo luận trong hội nghị thượng đỉnh do Tổng thống Trump chủ trì tại khu nghỉ dưỡng Sharm el-Sheikh ở Ai Cập, với sự tham dự của hơn 20 lãnh đạo thế giới vào cuối ngày 13-10. Tuy nhiên, nhiều trở ngại vẫn còn ở phía trước. Một số bước trong "kế hoạch 20 điểm" của ông Trump vẫn chưa đạt được đồng thuận, bao gồm việc xác định cơ chế quản trị Dải Gaza sau khi chiến sự chấm dứt và tương lai của Hamas, lực lượng vẫn kiên quyết từ chối yêu cầu giải giáp của Israel.

AN BÌNH